Institutionele toelichting Raad van Financiën (1531-1578)

Naam:
Raad van Financiën.

Datum oprichting:
Het beheer der financiën was niet zozeer in een instelling als wel bij functionarissen ondergebracht. Bij de bestuurlijke reorganisatie door Karel V van 1 oktober 1531 werd een Raad van Financiën opgericht. Zoiets was ook in 1487 gedaan, maar deze instelling was niet in stand gebleven.

Datum opheffing:
De landvoogd Don Juan vertrok in juli 1577 naar Namen met een gedeelte van de leden van de collaterale raden. De rest bleef in Brussel en werkte met de Staten-Generaal en de landvoogd Matthias. Dezen werden op 1 februari 1578 door de vorst Filips II van hun functie ontheven.

Vestigingsplaats:
De Raad van Financiën was ambulant, samen met de landvoogd en de andere collaterale raden, met een vaste vergaderplaats in het koninklijk paleis te Brussel als de landvoogd daar verbleef.

Zetelaantal:
In de ordonnantie van 1531 werd bepaald dat leden zouden zijn het hoofd van de Geheime Raad, de eerste kamerheer, hoofden, een thesaurier-generaal, gecommitteerden, een ontvanger-generaal. In de praktijk telde de Raad van Financiën twee tot vijf hoofden, een thesaurier-generaal, een ontvanger-generaal en twee tot vijf gecommitteerden.

Zittingstermijn:
Het lidmaatschap gold zolang de vorst leefde of zolang het de vorst behaagde. Bij het aantreden van een nieuwe vorst werd het lidmaatschap opnieuw bezien.

Personeel:
Er was een ontvanger-generaal en een griffier (vanaf 1557 twee) aan de Raad van Financiën verbonden, evenals deurwaarders en klerken. Zij stonden onder de leiding van de thesaurier-generaal.

Benoeming:
De vorst benoemde alle ambtenaren van de Raad van Financiën.

Naamlijsten:
-Bijlage I van M. Baelde, De collaterale raden onder Karel V en Filips II (1531-1578). Bijdrage tot de geschiedenis van de centrale instellingen in de zestiende eeuw (Brussel 1965) 220-226. In bijlage II (227-330) biografische notities [hoofden, thesauriers-generaal, gecommitteerden, ontvangers-generaal, griffiers, deurwaarders].

Literatuur:
-Baelde, M., De collaterale raden onder Karel V en Filips II (1531-1578). Bijdrage tot de geschiedenis van de centrale instellingen in de zestiende eeuw (Brussel 1965).
-Gaillard, A., 'L'origine du Grand Conseil et du Conseil Privé', in Compte-rendu des séances de la Commission Royale d'Histoire ou Recueil des ses Bulletins 5e serie, deel 6 (1896) 267-324.

Opmerkingen:
De instructie van de Raad van Financiën onderging in de loop der jaren wijzigingen, zoals op 2 december 1541, 27 februari 1546 en 26 februari 1552.