Instelling
| ALGEMEEN | |
|---|---|
| Naam | Nederlandse Volksdienst |
| naam, varianten |
NVD
N.V.D. Nederlandsche Volksdienst Nederlandse Volks Dienst |
| periode van bestaan | 1941 - 1945 |
| organisatie en inrichting |
De Nederlandse Volksdienst kwam in de loop van 1941 tot stand
een voorloper was de Stichting Winterhulp de organisatie was een kopie van de Duitse, op nationaal-socialistische leest geschoeide “Volkswohlfahrt” pogingen ondernomen in 1941-1942 om samen te werken met de burgerlijke en kerkelijke armenzorg en met de kruisverenigingen mislukten de Nederlandse Volksdienst kreeg zijn middelen uit collecten en Duitse subsidies aan het hoofd stond de directeur-generaal van de Stichting Winterhulp deze mocht de organisatie zelf inrichten (art. 3-3 van de statuten uit 1941) de werkzaamheden van de NVD liepen via de al bestaande bureaus van Winterhulp volgens De Jong, Koninkrijk, is er over de interne organisatie niet zo veel bekend er waren in elk geval: provinciale en stedelijke directeuren, een algemeen secretaris en (hoofd)afdelingen zoals: Propaganda en Voorlichting de organisatie had meer dan 1000 betaalde krachten in dienst |
| taak, activiteiten |
volgens art.2 van de statuten uit 1941 was het doel van de NVD:
?de verzorging van alle Nederlanders, uit een oogpunt van de
zorg voor het volk en de welvaart, zoomede overeenkomstige
opgaven.?
in praktijk kwam dit neer op: steun aan slachtoffers van bombardementen, verstrekking voedsel, kleding en babyuitzetten aan aanstaande moeders, schoolvoeding, jeugdtandverzorging, wijkverpleging, heilgymnastiek, tuberculoseonderzoek, gezinshulp, exploitatie van vakantiehuizen voor moeders en kinderen die waren overgenomen van andere organisaties, enz. |
| voorloper |
geen
|
| opvolger |
geen
|
| literatuur (NCC) |
Jong, L. de
Het koninkrijk der Nederlanden tijdens de Tweede Wereldoorlog onder meer: delen 4, p. 681-686, 5, p. 424-425 en 6, p. 489-497 |
| typering | |
| zuil | |
| doelgroepen | |
| ARCHIEF | |
| periode archief | 1940 - 1945 |
| vindplaats |
het archief bevindt zich op twee plaatsen, namelijk:
a) Nationaal Archief, Den Haag b) Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie, Amsterdam |
| openbaarheid |
a) volledig
b) op dit archief is de bij het NIOD gebruikelijke regeling van toepassing personen die een archief willen raadplegen dienen vooraf een verklaring te ondertekenen |
| omvang; inventarisnummers |
a) 31 meter
aantal inv. nrs. onbekend b) 4,60 meter (gecombineerd met Winterhulp) 37 inv. nrs. |
| informatiedrager |
papier
|
| vernietigd |
a) onbekend
tijdens het maken van de plaatsingslijst is er niets vernietigd b) onbekend |
| toegang(en) |
a) plaatsingslijst zonder inleiding (1974)
b) inventaris met regestenlijst |
| kenmerk toegang |
a) 2.19.070.01
b) nog doen |
| indices op toegang |
geen
|
| originele archivalia van archiefvormer in andere archieven |
onbekend
|
| originele archivalia van andere archiefvormers in dit archief; gedeponeerde archieven |
geen
|
| opmerkingen |
het is mogelijk dat de archieven van Winterhulp en van de
Nederlandse Volksdienst met elkaar vermengd zijn
zie derhalve beide archieven |
| INHOUD | |
| structuur archief |
a) en b)
de oorspronkelijke structuur is onbekend |
| structuur toegang |
a) Nationaal Archief:
de stukken zijn volstrekt willekeurig in de dozen gedaan er is geen spoor van enige ordening b) Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie de toegang heeft geen bijzondere structuur |
| bijlagen bij de toegang |
a) geen
b) index op trefwoorden |
| statistische gegevens |
a)
enkele dossiers over “statistiek” b) statistische gegevens van de afdeling Registratie en Afrekening, 1942-1944 (inv. nr. 4c) maandcijfers van de Ned. Volksdienst, 1943-1944 (inv. nr. 9b). |
| inhoud overig |
a) Nationaal Archief
wegens het ontbreken van enige structuur in het archief volgt, zoals ook bij Winterhulp, alleen een beschrijving van de soorten stukken die in dit archief zijn aangetroffen: provinciale en stedelijke bureaus collecten verzoeken voor bijstand propaganda schenkingen en giften krantenknipsels (ongeordend) rapporten over buurtschappen “stukken van de leider” voorlichting rapporten over gemeenten en provincies b) Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie : oprichting en organisatiestructuur, 1940-1945 (inv. nr. 1a) voorstellen wijziging verordening Winterhulp en NVD, 1943 (inv. nr. 1c) drukken van de loten voor Winterhulp, 1944 (inv. nr. 2a) verhouding Winterhulp/NVD tot de kerkelijke armenzorg (katholiek en protestant), 1941 (inv. nr. 2c) verhouding Winterhulp/NVD tot de burgerlijke armenzorg, 1941 (inv. nr. 2c) verhouding Winterhulp/NVD tot de NSB, 1942 (inv. nr. 2c) verhouding Winterhulp/NVD tot de kruisverenigingen, 1943 (inv. nr. 15d) balansen opgesteld door de afdeling Financiën, 1941-1944 (inv. nrs. 5, 6a en 6b). |
| verwijzingen naar wetten, maatregelen en/of de uitvoering daarvan |
Door de bezetter en zijn medewerkers werden de volgende decreten en
besluiten uitgevaardigd die betrekking hadden op het onderwerp:
Verordening van de Rijkscommissaris van 21 juni 1940 (Verordeningenblad 1940/21) (betreft de instelling van het Herstelfonds, dat uitkeringen deed aan onder meer kleine zelfstandigen ) Verordening van de Rijkscommissaris van 23 augustus 1940 (Verordeningenblad 1940/109) (betreft verbod op openbare inzamelingen zonder vergunning) Besluit van de secretaris-generaal van Sociale Zaken met wijzigingen en aanvullingen op bestaande wettelijke bepalingen ten aanzien van de sociale verzekering van 16 september 1940 (Verordeningenblad 1940/150) (met onder meer: gelijkstelling van de gehuwde met de ongehuwde moeder voor de Ziektewet). “Decreet van de Rijkscommissaris voor het bezette Nederlandse gebied, houdende oprichting van de Stichting “Winterhulp Nederland” van 22 oktober 1940” (Verordeningenblad 1940/186) wijziging en aanvulling: 1943/76 “Besluit van de secretaris-generaal van Sociale Zaken betreffende de uitbreiding van de verplichte ongevallenverzekering tot de aan poliklinieken, medische consultatiebureaux en medische keuringsbureaux verbonden personen” (Verordeningenblad 1940/223) 13 november 1940 “Besluit van de secretaris-generaal van Sociale Zaken, houdende enige wijzigingen der Ziektewet” (Verordeningenblad 1940/246) 13 november 1940 “Verordening van de Rijkscommissaris teneinde te komen tot een herordening op het gebied van de niet commerciele vereenigingen en stichtingen” (Verordeningenblad 1941/41) 28 februari 1941 (deze verordening leidde tot de opheffing van de meeste vakverenigingen en tot de liquidatie van de door hen beheerde werklozenkassen) “Besluit van de secretaris-generaal van Sociale Zaken betreffende een voorloopige regeling van bepaalde aanspraken op uitkeering ter zake van renteverzekering” (Verordeningenblad 1941/61) 20 februari 1941 (betreft Nederlanders werknemers die in Duitsland werkzaam zijn) wijziging: 1943/42 en 1943/115 “Besluit van de secretarissen-generaal van Sociale Zaken en Financiën betreffende tijdelijke verhooging van bepaalde sociale verzekeringsrenten met een bijzonderen toeslag” (Verordeningenblad 1941/159) 9 juli 1941 (betreft toeslagen op renten krachtens de Invaliditeitswet en de Ouderdomswet) vervolgbesluit met aanvulling: 1942/9 wijzigingsbesluiten: 1942/110 en 1942/151 idem: 1943/121 “Besluit van de secretaris-generaal van Sociale Zaken betreffende het ziekenfondswezen” (Ziekenfondsenbesluit) (Verordeningenblad 1941/160) 1 augustus 1941 eerste uitvoeringsbesluit: 1941/175 tweede uitvoeringsbesluit: 1941/201 besluit tot aanvulling: 1941/216 derde uitvoeringsbesluit: 1941/217 wijzigingsbesluiten: 1942/61, 1942/77, 1942/111, 1942/152 en 1942/153 aanvulling op het Ziekenfondsbesluit: 1942/112 wijzigingsbesluiten: 1943/ 74 en 75, 1943/116 “Besluit van de secretaris-generaal van Sociale Zaken houdende aanvulling en wijziging van de Ziektewet” (Verordeningenblad 1941/ 161) 1 augustus 1941 (betreft eenmalige uitkering bij bevalling) wijziging van deze regeling: 1942/109 aanvulling: 1942/113 wijziging: 1942/151 “Decreet van de Rijkscommissaris betreffende de oprichting van het Nederlandsch Arbeidsfront (N.A.F.) “ (Verordeningenblad 1942/47) 30 april 1942 (art. 2, leden 1, 5 en 7 gaan over de sociale verzekeringen) “Besluit van de secretarissen-generaal van Sociale Zaken en Financiën tot wijziging der Ziektewet” (Verordeningenblad 1942/109) 29 september 1942 wijziging: 1943/121 “Verordening van de Rijkscommissaris betreffende de ordening van den arbeid” (Verordeningenblad 1942/114) 13 oktober 1942 (instelling van de functie van Gemachtigde voor de Arbeid) “Besluit van de secretaris-generaal van Sociale Zaken betreffende een beperking van de uitkeering van ziekengeld” (Verordeningenblad 1943/86) 3 augustus 1943 (betreft verlaging van de uitkering gedurende de eerste zes ziektedagen) “Besluit van de secretarissen-generaal van Sociale Zaken en Financiën tot wijziging en aanvulling van de Ziektewet” (Verordeningenblad 1943/91 en 92) 25 september 1943 (betreft onder meer ziekengeld voor opvarenden van binnenschepen en het kraamgeld) wijziging: 1943/121. interne organisatie statuten vastgesteld door de secretaris-generaal van Sociale Zaken en gepubliceerd in de Nederlandsche Staatscourant [in bezet gebied] van 28 en 29 juli 1941 (nrs. 144 en 145) in het Verordeningenblad bevinden zich geen decreten en besluiten over deze organisatie. |
| verwijzing naar andere archiefvormers | |
| geografische verwijzingen |
Nederland
|
| internationaal |
Duitsland
|
| opmerkingen |
de stukken van de provinciale en stedelijke bureaus zijn niet in dit
format opgenomen
|